Aminokwas niebiałkowy, czyli co to jest tauryna
Tauryna to aminokwas, którego prawidłowa nazwa chemiczna to kwas 2-aminoetylosulfonowy. Ze względu na jej budowę i brak zdolności tworzenia wiązań peptydowych nie można jej zaliczyć do grupy aminokwasów biogennych. W efekcie, mimo że tauryna występuje w tkankach zwierzęcych, to nie jest ona budulcem białek (tzw. aminokwas niebiałkowy).
Stanowi ona około 0,1% naszego ciała, a największe ilości tauryny zlokalizowane są w:
mięśniach szkieletowych,
jako składnik mięśnia sercowego,
mózgu,
siatkówce oka.
Zawartość tauryny w organizmie człowieka uzależniona jest od zdolności komórek do jej syntezy. Najczęściej jej ilość jest niewystarczająca w porównaniu do zapotrzebowania organizmu na ten aminokwas. Warto więc zadbać, aby braki uzupełniać wraz z prawidłowo zbilansowaną dietą oraz suplementacją.
Co ciekawe, istnieje wiele nieprawdziwych przekonań na temat tauryny. Pierwsze z nich mówi o tym, że aminokwas ten pozyskiwany jest z byczego nasienia lub moczu. Twierdzenie to związane jest z faktem, że substancja po raz pierwszy została wyizolowana z żółci bydlęcej. To właśnie dlatego jej łacińska nazwa Bos taurus pochodzi od nazwy gatunkowej byka. Dodatkowo wiele osób sądzi, że tauryna występuje naturalnie w herbacie. W tym przypadku jest ona mylona z teiną - alkaloidem zawartym w tym napoju.
Gdzie można znaleźć taurynę?
Tauryna naturalnie występuje głównie w pokarmach pochodzenia zwierzęcego, dlatego jej doskonałym źródłem są białka pokarmowe. Najlepszym źródłem tego składnika jest mięso - w szczególności indycze, wątróbka, ryby oraz skorupiaki - zwłaszcza ostrygi. Spore ilości występują w tzw. siarze - pierwszym mleku ssaków, a także w klasycznym mleku i jego przetworach. Miłośnicy bardziej wyszukanych smaków mogą ją natomiast znaleźć w wodorostach.
Podczas przygotowywania posiłków należy pamiętać, że obróbka termiczna żywności powoduje zmniejszenie zawartości tauryny nawet o 75 proc. Duże ilości tauryny pozostają także w serwatce podczas produkcji wielu gatunków serów, dlatego stanowi ona ważny składnik odżywek dla sportowców i osób aktywnych.
Taurynę można znaleźć też w napojach energetycznych, a przede wszystkim - w wielu suplementach diety. W tym przypadku najczęściej jest ona pozyskiwana sztucznie, dlatego może być także stosowana przez wegan i wegetarian.
Właściwości tauryny
Mimo że tauryna nie bierze udziału w tworzeniu białek organizmu, to jest ona niezbędna dla jego prawidłowego funkcjonowania:
moduluje stężenie jonów wapnia w kanałach jonowych,
stanowi neuroprzekaźnik i neuromodulator, a więc wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego,
może poprawiać funkcje poznawcze i ułatwiać uczenie się,
ma właściwości antyoksydacyjne,
bierze udział w sprzęganiu kwasów żółciowych przed wydaleniem ich z wątroby, dlatego jest niezbędna dla procesu trawienia tłuszczu,
stabilizuje błony komórkowe i osmozę komórkową.
Co istotne, tauryna jest szczególnie istotna na etapie rozwoju układu nerwowego oraz siatkówki oka u niemowląt. Wyjątkowo wysokie stężenie można zaobserwować w rozwijającym się mózgu. Następnie poziom tego aminokwasu spada. Dodatkowo tauryna jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania mięśni (w tym serca) oraz układu rozrodczego.
Prawidłowy poziom tauryny w naszym organizmie może wpływać również na niektóre choroby. Pozytywne działanie tauryny pomaga w produkcji insuliny, co pozwala obniżyć poziom glukozy na czczo. Ułatwia to zmagania z cukrzycą u diabetyków. Dodatkowo składnik ten może zmniejszać ryzyko powstawania chorób układu krążenia, a także wpływać na prawidłowe działanie wzroku i słuchu.
Tauryna - właściwości cenne dla sportowców
Tauryna to często spotykany składnik suplementów diety dla sportowców, co wynika z wielu mechanizmów jej działania.
Jako przeciwutleniacz tauryna pomaga walczyć ze stresem oksydacyjnym, co ma szczególne znaczenie u każdego z nas. Składnik ten jest jednak niezwykle istotny dla osób aktywnych, ponieważ:
uczestniczy w transporcie kreatyny, która przyspiesza regenerację mięśni po wysiłku oraz przyspiesza syntezę białek, pomagając uzyskać szybszy przyrost masy mięśniowej,
posiada właściwości anaboliczne, dlatego spowalnia procesy kataboliczne zachodzące w organizmie (stanowi składnik naturalnych hormonów anabolicznych),
chroni komórki mięśniowe przed rozpadem (działanie anaboliczne),
pomaga zapobiegać utracie potasu i magnezu,
poprawia metabolizm,
wspiera detoksykację organizmu (w tym usuwanie rozbitych białek mięśniowych).
Tauryna stymuluje trzustkę do produkcji insuliny, co jest istotne z punktu widzenia gospodarki węglowodanowej. Dodatkowo pomaga poprawić wydolność organizmu i możliwości fizyczne, wspiera przyrost tkanki mięśniowej, a jednocześnie stymuluje metabolizm tłuszczów - spalanie tkanki tłuszczowej podczas ćwiczeń.
Jeśli więc zależy ci na wynikach sportowych, sięgnij po suplementy diety z tauryną. Doskonałym przykładem są preparaty z linii Trec Endurance - odżywki, które powstały z myślą o osobach uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe. Jeśli poszukujesz sprawdzonej suplementacji tauryny, sięgnij po suplement Marathon (wieloskładnikowy preparat w proszku wspierający wytrzymałość), Full Speed (skoncentrowana formuła przedstartowa dla osób o zwiększonej aktywności fizycznej) lub Energy Fuel (formuła przedtreningowa w proszku zawierająca kreatynę).
Odchudzające właściwości - tauryna działa?
Tauryna i jej właściwości związane z przyspieszaniem przemiany materii i wspieraniem detoksykacji organizmu bywa też kojarzona z procesem odchudzania. Jest to prawda, ponieważ składnik ten może pomagać pozbyć się nadprogramowych kilogramów. Warto jednak pamiętać, że sama suplementacja nie będzie skuteczna. Należy ją połączyć z prawidłowo zbilansowaną dietą, aktywnością fizyczną oraz zmianą stylu życia.
Co istotne, tauryna wspiera obniżanie tzw. złego cholesterolu, a więc cholesterolu frakcji LDL. Dodatkowo, jak już zostało wspomniane, tauryna wykazuje działanie stymulujące na trzustkę, co jest szczególnie istotne u cukrzyków. Problemy te są często związane z nadwagą i otyłością.
Suplementacja tauryny - jak dawkować?
Zalecana dawka dla suplementacji tauryny waha się między 0,5, a 2 g na dobę. W sprzedaży można znaleźć wiele sprawdzonych suplementów wykazujących właściwości anaboliczne w formie proszku, kapsułek, tabletek oraz napojów. Tauryna często występuje w składzie napojów energetycznych.
Tauryna stanowi w wielu przypadkach składową preparatów wieloskładnikowych, które często połączone są z innymi składnikami aktywnymi, np. magnezem, żeń-szeniem czy kreatyną. W związku z tym pora jej przyjmowania jest uzależniona od innych składników. Najlepiej zapoznać się z zaleceniami producenta znajdującymi się na ulotce wybranego preparatu z tauryną.
Tauryna - skutki uboczne
Tauryna stosowana w rekomendowanych przez producentów dawkach nie wykazuje negatywnego wpływu na organizm człowieka. Warto przy tym pamiętać, że jej maksymalne spożycie w ciągu doby nie powinno przekraczać 3 g. Mimo to większe dawki tauryny wydalane są wraz z moczem. Nadmiar tauryny może prowadzić do pojawienia się przykrych objawów, wśród których znajdują się wymioty, ból brzucha, biegunka, a niekiedy również odwodnienie.
Przeciwwskazania tauryna
Mimo że tauryna pełni szereg istotnych funkcji w organizmie, nie powinna być ona stosowana przez każdego. Podobnie jak w przypadku innych suplementów diety, jej suplementację powinny ograniczyć osoby borykające się z chorobami nerek, kobiety w ciąży i karmiące piersią, chorzy na chorobę dwubiegunową, a także osoby stosujące leki psychotropowe.
Źródła:
Szymański K., Winiarska K., Tauryna i jej potencjalne wykorzystanie w terapii, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, nr 62, 2008
Kulasek G., Jank M., Sawosz E., Biologiczna rola tauryny u ssaków, Życie weterynaryjne, 79(11), 2004
Clauson K., Shields K., McQueen C., Persad N., Safety issues associated with commercially available energy drinks, Journal of the American Pharmacists Association, 48(3), 2003
